Omurga tümörleri ekstradural (kemik ile dura arasında), intradural ekstramedüller ( duranın altında ancak myelon dışında), intramedüller ( myelon içinde) olmak üzere üç sınıfta incelenir. Erişkin ve çocuk yaş grubunda tipleri, klinikleri ve görülme sıklıkları farklılık göstermesine rağmen yaklaşımda bazı değişiklikler olmakla beraber aynı çatı altında değerlendirilebilir.
Çocuklarda intraspinal tümörlerin lokalizasyon oranları erişkinlerden farklılık gösterir. İntramedüller yerleşim çocuklarda %40 iken erişkinlerde %20 oranındadır. Pediatrik hastalarda %10 olan intradural-ekstramedüller tümör oranı erişkinlerde %60 kadardır. Ekstramedüller tümörler çocuklarda %50 oranında, erişkinlerde ise metastatik tümörler hariç tutulduğunda %20 oranındadır.
Çocuklarda en sık rastlanan intradural-ekstramedüller tümör nörofibrom ve menenjiomlardır. Diğer sık görülen tümörler schwannomalar ve “embryonal tümörlerdir” (epidermoid, dermoid, teratom ve lipom). Erişkinlerde nadiren karşılaşılan bir grup ekstradural yerleşimli tümör çocuklarda sıkca görülür. Bunlar; nöroblastom, ganglionöroblastom ve benign ganglionöromadır ve hepsi primitif nöral krest hücresi tipleridir.
- ekstradural yerleşimli tümörler
• metastatik tümörler; lenfoma, akciğer, meme, prostat
• primer spinal tümörler; kordomalar, nörofibromlar, osteoid osteoma, osteoblastom, anevrizmal kemik kisti, hemanjiomalar
• genellikle intradural yerleşimli olup, nadiren ekstradural yerleşim gösteren tümörler; meningiomlar (tüm spinal meningiomların sadece %15’i), nörofibromlar. - intradural-ekstramedüller yerleşimli tümörler
• meningiomlar
• nörofibromlar
• lipom
• metastazlar (tüm spinal metastazların sadece %4’ü) - intramedüller tümörler
• astrositom
• epandimom
LOMBER BÖLGEDE SCHWANNOMA
Özel bir öneme sahip olan metastazların çoğu kemikte yerleşip, epidural bölgeye yayılırlar. Saf intradural metastazlar oldukça seyrektir ve tüm spinal metastaz olgularının yalnızca %1’ini oluştururlar. Saf epidural metastazlar %5, tamamen kemik içinde izole metastazlar %10 ve hem kemik hem epidural mesafe yerleşimli metastazlar %84 oranında görülür.
Hastalık, olguların %14’ünde tek bir düzeyde lokalize, %86 olguda multipl düzeydedir. Torakal bölge vertebra metastazlarının %70’inin yerleştiği bölgedir.
Lomber vertebralara %20,
servikal vertebralara ise %10 oranında metastaz olur. Yani metastazların vertebrada yarleştikleri bölge, bölgenin uzunluğu ve kemik kitlesi ile orantılıdır.
Spinal metastazlar en sık, meme, prostat, akciğer, hemopoetik sistem ve böbrekten köken almaktadır.
KLİNİK
Yetişkinlerde en sık rastlanan semptom ağrı iken çocuklarda ekstremite güçsüzlüğü ilk sırayı almaktadır. Arka ağrısı ikinci sıklıkta görülür. Bunun ardından ekstremite ağrısı yer almaktadır. Rastlanabilen diğer semptomlar arasında paravertebral adale spazmı, his değişiklikleri, spinal eğim ve paravertebral yumuşak doku kitlesi sıklık sırasına göre sayılabilir. İntradural veya ekstradural tümörü olan pediatrik hastalarda bazen hidrosefaliye rastlanabilir. Spinal tümörlü bir çocuğun muayenesinde görülebilen bulgular sıklık sırasıyla güçsüzlük, refleks değişiklikleri ve hissi anormalliklerdir. skolyoz, kifoz, adale atrofisi, lokal hassasiyet, adale spazmı, ele gelen bir kitle ve tortikollis muayenede saptanabilir.
Vertebra tümörlü bir hastaya yaklaşım, radyolojik olarak tanının konulması ve bir cerrahi uygulanmasından ibaret değildir. Multidisipliner yaklaşım uygulandığı bir ekip çalışması gerektirir. Bu ekipte; beyin cerrahı, nöroradyolog, nöropatolog, medikal onkolog ve radyoterapi uzmanlarıdır. Spinal tümörlü hastalar, tüm bu uzmanların ve gerekli donanımların olduğu merkezlerde tedavi edilmesi ve uzun dönem takipleri yapılması gerekli olan hastalardır. Tüm bu donanıma sahip olan merkezimizde ayrıca spinal nöromonitörizasyon ve elektrofizyolojik testler de kullanılarak sonuçlar daha iyi alınmakta ve komplikasyon oranları oldukça düşük oranlarda seyretmektedir.
TANI
Öncelikle direkt grafi, MRG, BT, myelografi, kemik sintigrafisi, anjio vb. Bu tetkikler aynı anda her hastaya yapılmayabilir.Tümörün yerleşimine, hastanın yaşına göre belki ileri derecede laboratuvar tetkikler de gerekebilir. Bazen Gros bir cerrahiye gerek kalmadan minimal invaziv yapılacak girişimlerle tedavi hemen başlanabilir.
TEDAVİ
Hem erişkin hem de çocuklardaki spinal tümörlerin tedavisinde cerrahinin amacı aynıdır:
-Histolojik tanı
-Nöral yapıların dekompresyonu
-Ağrının giderilmesi
-Tümörün çıkarılması
-Spinal stabilitenin idame edilmesi
