Sinir yaralanmalarının sınıflandırılması sinir konponentleri, sinir fonksiyonları ve spontan iyileşme kabiliyetine göre desteklenen harabiyet kısas alınarak yapılır. En hafif yaralanma nöropraksidir. Nöropraksi aksonal devamlılığın korunduğu bir sinirin bir segmenti boyunca iletimde azalma ya da tam blokla karakterizedir. Sinir iletimi lezyonun hem distal hem proksimal olmakla birlikte lezyon bölgesinde yoktur. Örneğin; bacak bacak üstüne atan bir insanın ayağı, uykuya dalma, anormal bir değişiklik olmadan fonksiyonel kayba örnektir. İkincisi aksonal nöropraksi ile karşılaştırıldığında daha şiddetli derecede bir sinir yaralanmasıdır. Aksonomezis nöral doku kılıfının yani endonöryum, epinöryum, schwann hücre tipleri ve diğer destek yapıların korunduğu aksonlara yönelik olan harabiyetin bir sonucudur.
Nöromezis; periferik sinir yaralanmasının en şiddetli derecesidir. Yani akson myelin ve konnektif doku komporentlerinin harap olduğu, bozulduğu ya da kesildiği durumlarda meydana gelir. Aksonal rejenerasyon ile iyileşme meydana gelmez. Sunderland sinir yaralanmalarını beş derecede kategorize etmiştir. Bir ve ikinci derece nöropraksik aksonometrik yaralanma derecelerine uymaktadır.
Periferik sinir yaralanmaları oldukça sıktır. En sık görülen yaralanma künt ya da ateşli silah yaralanması veya diğer objelerle olan penetran yaralanmalarıdır. Sinir yaralanmaları fraktürler ve lokasyon fraktürleri ile görülebilir. Bir fraktür ile seyreden periferal sinir yaralanmalarının yaklaşık yüzde 95 i üst ekstremitede meydana gelir. En sık rastlanılanı ise radyal sinir yaralanması olup, humerus kırıklarıyla birlikte görülür. Periferik sinir yaralanmalarındaki ilk mekanizma mekanik travmadır. Buna örnek radyal sinirin cumartesi gecesi parezisi veya turnike parezisidir. İkinci mekanizma ezilme, sıkışma, darbe vurma travmasıdır. Kompartıman sendromu travması komşu dokulara yüksek basınca neden olur. Yüksek basınç sinirin arteryal kan akımını komprese ederek sinirde iskemik harabiyete ve hücre ölümüne zemin hazırlar. Üçüncü travma mekanizması künt ya da penetran travma ile oluşan laserasyon yaralanmasıdır. Dördüncü travma, penetran travma olup tam zedelenir. Bu da cam ya da cerrahi insizyonlarla oluşturulan yaralanmalara örnek verilebilir. Beşinci travma gerilme travmasıdır. Gerilme yaralanmaları traksiyon ile de oluşur.
Örneğin; kolun traksiyonu brakiyal pleksus yaralanmalarına neden olabilir. Altıncı travma mekanizması motorlu taşıtlarla ya da ateşli silah yaralanmalarına bağlı yüksek hızlı travmadır. Yedinci travma mekanizması soğuk donma travmasıdır. Bir periferal sinir rejenerasyonu yani tamiri günde yaklaşık 1 mm. oranında meydana gelir. Daha proksimal yaralanmalarda iyileşme aylarca belirgin olmayabilir. Örneğin; humerusun orta şaft seviyesi yaralanmalarında brakiyoradyalis veya bilek ekstansörleri innervasyonu 16 cm geçmesi gerekir. (5 aydan fazla zaman gerekir)
Genel olarak herhangi bir kesiyle sonuçlanmayan travmatik sinir yaralanmalarının pek çoğu perinöryum içinde endonöral ödem nedeniyle sinirde şişme ve basınç artması ile sonuçlanır. Akut periferal sinir yaralanması olan hastalarda sinir iletim defektleri kendisini motor ya da sensoryal bozukluk tarzında kendini gösterir. Doğru tanı için duysal ve motor muayenesi ayrı ayrı değerlendirilmelidir. Hastanın anamnezi çok iyi alınmalıdır. Ayrıca Emg, direk grafi gerekirse mr çekilmelidir.
Akut sinir yaralanmalarında cerrahi yaklaşım sinirdeki harabiyetin derecesiyle sinirdeki fonksiyonların canlılığı esas alınarak yapılır. Yani cerrahiye karar vermeden önce yapılacak tahminle hastaya fayda verilecek mi verilemeyecek mi, hastanın cerrahi riski, üretim kaybı vs. hepsi göz önünde bulundurulmalıdır. Cerrahinin zamanlamasına karar vermek de önemlidir. Bazen temiz yaralarda eğer hastada belirgin bir duyu ve motor kaybı söz konusuysa erkenden tamir etmek gerekir. Künt tarzdaki kesilerde gecikmiş tamir daha iyi sonuç verebilir. Kurşun, ezici, sıkıştırıcı, ve traksiyon fraktür veya enjeksiyona bağlı meydana gelen ve erken spontan düzelme bulguları göstermeyen yaralanmalar yaralanmayı takiben iki ay sonra tamir edilmelidir.
Cerrahiye karar vermede sunderland sınıflaması göz önüne alınmalıdır. Burada yapılması gereken en önemli şey hastanın kırığı olduğu yerde bir an önce redüksiyonunun yapılmasıdır.
