Spondilolistezis; bel kayması
v DİSPLASTİK TİP
v İSTHMİK TİP
A) Litik
B) Uzamış ve daralmış pars
C) Akut pars fraktürü
v DEJENERATİF
v TRAVMATİK
v PATOLOJİK VE CERRAHİ SONRASI
Displastik Spondilolistezis:
Genellikle adölesen dönemde görülen ve en fazla kaymanın olduğu gruptur. Tüm spondilolistezislerin %15-20’sini oluşturur. Genellikle L5-S1 seviyesindedir. Pars interartikülarede uzama ve bölünme vardır. Lumbosakral faset pozisyonu bozulmuştur. Ek anomali olma ihtimali sıktır. (spina bifida, transizyonel vertebra, transvers process kısalığı gibi)
İshmik Spondilolistezis:
En sık görülen tiptir. İnsanlarda %3-6 oranında görülür. 20-30 yaşlarda sık görülür. Konjenital değildir. Strese bağlı pars defekti, tekrarlayıcı mikro travma sonucu parsın uzaması, akut veya kronik pars fraktürü nedeniyle oluşur. Minimal kayma ve minimal kayma açısı oluşur. Faset anatomisi normal olup parsda uzama yoktur. Daima isthmik bir defekt vardır. Klinik bulguları çok spesifik değildir. Çoğunlukla semptomsuzdur.
Dejeneratif Spondilolistezis(psödospondilolistezis):
Hastalar genellikle 50 yaş üstü kadınlardır ve ensık L4-5 seviyesinde olur. Dejeneratif listezisde nörojenij kladikasyo sıktır. Kayma asla grade I veya II düzeyinden fazla değildir. Dejeneratif disk hastalığı ve faset eklem hastalığı ilerleyici bir listezise yol açar. Spinal kanalda ileri derecede darlık bulunmaktadır. Kranyal vertebranın posterior arkusunun yer değiştirmesi ile giyotin etkisi oluşur. Lomber dejenerasyona bağlı kronik hasar, zamanla faset ekleminde sagittal planda kaymaya neden olur. Tedavisinde, osteoporoza yönelik tedavi ve fizik tedavi faydalıdır.
Travmatik ve Cerrahi Sonrası Gelişen Spondilolistezis:
Vertebranın pars dışındaki bir bölgesinde kırık olması sonrası gelişir.
travma sonrası oluşması
pedikül ve/veya pars kırılması olması
laminanın dahil olmaması
fraktüre-dislokasyon türü travma sonrası oluşması etkin tedavisinin basit immobilizasyon olmasıdır. Dekompresyon ameliyatları sonrası %3-5 oranında spondilolistezis gelişebilir.
KLİNİK BULGULAR
Spondilolistezisin tipine ve hastanın yaşına göre klinik bulgular değişir. Çocuklarda 3 farklı klinik tablo bildirilmiştir. Hafif ve orta derecede pondilolistezislerde bel ağrısı başlıca semptomdur. %50’den fazla kayma olanlarda ağrıya eşlik eden postür ve yürüyüş bozukluğu mevcuttur. Yüksek derceli listezislerde cauda equina sendromu olabilir. Erişkin hastalarda %25’den fazla kaymanın olması, L5’in kamalaşması, erken disk dejenerasyonunun olması bel ağrısı için risk faktörleridir. Ağrı günlük aktivite ile artış gösterir, dinlenmekle geçer. Kök basısı ile bacak ağrısı da sık görülen semptomlardır. hiperlordotik postür: Genellikle hamsrtring kaslarında gerginlik nedeni ile meydana gelir. Özellikle genç hastalarda görülür ve ördek vari yürüyüşe neden olur.
Radyolojik Tetkikler;
1. Direkt grafi ; ayakta çekilmesi gerekir. Pars defektinin görülmesi için oblik grafiler alınmalıdır. Lateral lomber dinamik grafiler çekilebilir. Lateral grafiler ölçümler için çok önemlidir. En sık kullanılan ölçüm; Meyerding tarafından tarif edilen; L5’in posterior korteksinden, S1’in posterior korteksine olan masafenin ölçülüp, bunun S1’in ön arka mesafesine oranının yüzde olarak alındığı ölçümdür.
- %0-25 kayma grade I
• %25-50 kayma grade II
• %50-75 kayma grade III
• %75-100 kayma grade IV (spondilopitozis) olarak tanımlanır.
2. Lomber BT: Anatomiyi göstermede son derece önemli bir tekniktir.
3. Lomber MRG: Disk patolojileri ve kök basısını göstermede faydalıdır.
TEDAVİ
1. Konservatif tedavi: Kayma miktarı %50’den az olan ve asemptomatik olan hastalarda uygulanır.
İmmobilizasyon
Fizik tedavi
Ağrı kesici ve kas gevşeticiler
Lumbosakral korse
Obez olan hastalar için diyetisyen önerileri.
2. Cerrahi Tedavi: Spondilolistezisli hastaların yanlızca %10-20’si cerrahiye ihtiyaç gösterir. Cerrahinin amacı füzyon yapmak, kayma derecesini azaltmak, dekompresyon yapmak, sagittal aksı düzeltmek ve füzyon sağlamaktır. Anterior, posterior ve kombine yaklaşımlar kullanılabilir.
Cerrahi endikasyonlar, hastanın yaşı, fiziksel aktivitesi, radyolojik görüntüler ve birçok faktör gözönüne alınarak verilir. Eğer hastada ilerleyici kayma varsa, %50’den fazla kayma gösterilir ise konservatif tedaviye rağmen mekanik ve nörolojik semptomların devam etmesi veya ilerlemesi düşünülüyorsa, ileri derecede postür ve yürüyüş bozukluğu olursa, radyolojik instabilite kriterleri uygunsa cerrahi karar verilir.
CERRAHİ
Anterior ve posterior füzyon yapılır. Gerekirse dekompresyon ve foraminotomi
